Ebola, de ziekte waar meer dan 8.200 mensen al aan zijn overleden, speelt nog steeds. De ziekte is al lastig om uit te leggen voor volwassenen, laat staan voor kinderen. Als ik zoek naar boeken over ebola, kom ik vooral medische boeken tegen die al jaren bestaan. Een nieuwer boek is Ebola, het killervirus van Richard Preston, geschreven als een waargebeurd boek gebaseerd op diepgaand onderzoek. Het leest als een angstaanjagende thriller, zegt de beschrijving. Maar ebola is geen thriller die je na het lezen weer weglegt, alles is echt en verschrikkelijk; als een waargebeurde thriller. Daarom ben ik ook heel verbaasd als ik het boek van Hijltje Vink tegenkom. Zij schreef niet zomaar een boek over ebola, zij schreef een kinderboek.

Eerst even een korte update. Herinner je je de nationale actie tegen ebola nog? Op 28 november kwam de eindstand terecht rond de 7,4 miljoen euro. De actie van Giro 555 gaat nog steeds door en zit volgens de laatste tussenstand van 13 januari op een bedrag van € 10.125.028,38. Helaas is dat niet het enige aantal dat stijgt, vergeleken met oktober 2014 is het aantal besmettingen van ebola verdubbeld. De World Health Organization rekende op 11 januari 2015 meer dan 20.000 mensen die besmet zijn met ebola.

Foto: WHO.int, Ebola Situation report

Toen door ebola alles anders werd

Hoe leg je een ziekte die zo om zich heen grijpt uit aan kinderen in West-Afrika? En hoe kun je ze het beste voorlichten, of bijvoorbeeld duidelijk maken dat je iemand die besmet is met ebola niet mag aanraken? Hijltje Vink, kinderboekenschrijfster en pleegmoeder van een gezin met acht pleegkinderen, schreef het kinderboek Toen alles anders werd.

Foto: Hijltje Vink’s boek “De dag toen de tsunami kwam” over de tsunami in Thailand.

Hijltje Vink werd benaderd door de Nederlandse verpleegkundige Adrienne Blomberg. Zij geeft voorlichting over ebola in Liberia. Naar aanleiding van het kinderboek dat Hijltje schreef over de tsunami in Thailand in 2004, werd ze nu gevraagd een boek over ebola te schrijven. Het is de bedoeling dat het vooral in Liberia gelezen wordt. In het radioprogramma De Ochtend op NPO Radio 1 vertelt ze over het boek.

Omgaan met zware thema’s in kinderboeken

De presentator zegt het al meteen in de aankondiging, Hijltje Vink gaat zware thema’s niet uit de weg, maar hoe gaat ze dan precies met die zware thema’s om in een kinderboek? Ze legt uit dat ze de harde thema’s wel benoemt, maar toch iets afzwakt. Zo geeft ze het voorbeeld dat 25 mensen besmet raakten nadat ze iemand die overleden was hadden aangeraakt, maar daar vertelt ze niet bij dat 23 van die 25 mensen uiteindelijk overleden zijn.

Ze gaat de realiteit niet uit de weg, maar vertelt het wel op een manier die kinderen aankunnen en kunnen begrijpen. Zo stelt ze ebola voor als kleine onzichtbare slangetjes. Ze vergelijkt het hiermee met de kindsoldaten jaren geleden die als slangetjes over de grond kropen voor ze ineens konden toeslaan. In Liberia wordt ook gezegd dat ebola erger is. “Tegen ebola kan je echt niet vechten. Ze nemen in één keer het immuunsysteem in en ze maken het gelijk kapot. Dus voordat het immuunsysteem weet van ‘Hé er is een indringer in mijn lijf’ is het al kapot. Tegen kindsoldaten kon je nog vechten, tegen ebola kun je niet vechten,” legt Hijltje Vink uit.

Joshua helpt kinderen in Liberia

Met haar boek probeert ze kinderen zich te laten identificeren met het hoofdpersonage Joshua. Zo voelen ze zich niet alleen, maar kunnen ze ook leren over de ziekte en misschien zelfs oplossingen voor Joshua bedenken die in hun eigen situaties kunnen helpen. De boeken hebben namelijk ook een werkboek om vragen te beantwoorden voor Joshua.

Het enige waar Hijltje tegenaan liep tijdens het maken van het boek, was dat ze bij haar eerdere boek foto’s had kunnen maken voor de tekeningen. In Liberia is dat lastiger, omdat er maar weinig foto’s zijn. Ze had alleen het internet als bron en dus moest er goed gecheckt worden of alles klopte.

Uiteindelijk is het gelukt en gaan er sowieso 30.000 boeken en 10.000 werkboeken naar Afrika. Momenteel zijn de boeken voor Liberia, maar Hijltje zegt in het radioprogramma dat ze hoopt dat ze ook in Sierra Leone terechtkomen. “Ik ga er gewoon vanuit dat het gaat lukken.”